Door de afdamming van de Hollandse IJssel aan de Lek bij Klaphek onder Utrecht omstreeks 1285 kon er, doordat eb en vloed nu meer invloed kregen op de stroomsnelheid en omdat er minder water werd afgevoerd door de rivier, meer klei bezinken. Verspreid langs de oevers van de Hollandse IJssel lagen de ‘zellingen’. Dat zijn ondiepe plaatsen waar riet groeide. Als het riet eraf gestoken werd, kwam daaronder klei vrij die gebruikt kon worden voor het maken van stenen. Maar wat belangrijker was: elke keer als de zelling bij vloed onderliep, kwam er een dun laagje klei op de bodem. Als het water weer zakte, bleef de klei achter. Daardoor kon er elk jaar opnieuw uit de zellingen klei gehaald worden waar de bekende ijsselsteentjes van werden gebakken.De IJssel werd hierdoor een “onuitputtelijke bron voor de kleiwinning. Er ontstonden tal van steenbakkerijen die de klei direct uit de rivier gingen halen. De klei werd als verse slik met behulp van een slikbok opgebaggerd uit de rivier.

In een kleine oven gingen ongeveer honderdduizend rauwe stenen. In de grootste ovens konden wel een miljoen stenen. Wanneer de stenen allemaal met de hand waren opgestapeld, werd de oven aangestoken. Via de vuurmonden werden turven in de gangen gegooid die in brand gestoken werden. Dat was het werk van de stoker. Hij was een belangrijk persoon op de steenplaats. Als hij zijn werk niet goed deed, was het resultaat van weken lang werken mislukt. In de vier tot zes weken dat de oven brandde, was de stoker zeer alert. Vaak sliep hij in de turfschuur naast de oven. De eerste week werd voorzichtig het vocht uit de klei gestookt. Witte rook hing dan in grote wolken boven de oven. Dan werd het vuur verder opgestookt tot ongeveer 1000 graden Celsius. De stenen werden door de warmte kleiner en zakten van boven wat in elkaar. De stoker kon de oven regelen door de vuurmonden met een soort schuifdeurtjes open of dicht te zetten. Soms maakte hij ook bovenop de oven een schoorsteen om de oven beter te laten trekken. De oven had na het bakken een week nodig om af te koelen. Dan begon het rapen: het leeghalen van de oven. Het waren meestal vrouwen die dit werk deden. In het midden van de oven waren de stenen nog warm, en daarom droegen ze leren lappen over hun handen die met riempjes waren vastgemaakt. Bij het leeghalen werden de ijsselsteentjes tegelijk gesorteerd. Door twee stenen tegen elkaar aan te tikken hoorden de vrouwen of het harde of zachte stenen waren. De hardste stenen werden gebruikt om keldermuren te metselen. De minder harde waren goed als straatklinkers, daarna kwamen allerlei soorten stenen die voor het metselen van muren werden gebruikt.