Trekvogels / Hooge boezem/Doove Gat | www.groenehartfotografie.nl

De Hooge Boezem (Doove Gat) bij Haastrecht als tijdelijk restaurant voor trekvogels i.h.b. voor steltlopers en plevieren.

Begin april 2014 was het (natuurontwikkeling)werk in de Hooge Boezem bij Haastrecht afgerond en werd de waterstand in het gebied op de juiste hoogte gebracht. Het waterpeil is zo ingesteld dat een aantal eilandjes voldoende boven water blijven om te kunnen dienen als broed- en/of voedselgebied voor vogels. En dat het werkt bleek al snel. Diverse vogelsoorten lieten (en laten) zich zien. Trekvogels, met name steltloperachtigen en pleviersoorten op weg naar hun broedgebied, verbleven (en verblijven) er een tijdje om hun honger te stillen. Maar ook diverse vogelsoorten verkiezen het gebied om er te gaan broeden. Zoals de kleine plevier, een pioniersoort waarvan het kenmerk is dat de soort tijdelijk broedt in gebieden die flink op de kop zijn gezet waaronder dus ook de Hooge Boezem.

Nu is het wateropvanggebied van de Hooge Boezem nog vrij kaal met mooie vochtige slikachtige oeverrandjes waar voedsel te vinden is voor trekvogels. Op termijn is het spannend of delen van het gebied begroeid zullen gaan raken met riet en andere moerasvegetaties. Daar zullen dan vooral moerasvogels van gaan profiteren. Maar tot op dit moment (eind augustus 2017) is het volop genieten van de diverse steltloperachtigen en pleviersoorten die het gebied (tijdelijk) aandoen. Onderstaand een fotoverslag uit de periode 2014-2017.

Het werk is klaar: De Hooge Boezem half april 2014

De Hooge Boezem op 20 april 2014. Nog vrijwel kaal en onbegroeid.

De Hooge Boezem op 13 mei 2017 met witte stipjes van kokmeeuwen en visdiefjes die op de eilandjes broeden.
Op de achtegrond de langgerekte rietstrook van het Doove Gat.

De Hooge Boezem in de avonduren op 12 augustus 2017 met prachtige wolkenvelden. Op de achtergrond watermolen nr 6.

Op 25 augustus 2017 verbleven er om 13.35 uur maar liefst 2200 kieviten op de Hooge Boezem om er te slapen, rusten en badderen.
De vele veertjes in het water bewijzen dat het gebied druk wordt gebruikt door vogels als rust-voedsel- en ruigebied.
Later op de dag om 19.00 uur zaten er nog maar een kleine 450 kieviten. De andere exemplaren waren naar polders in de buurt vertrokken om daar voedsel te zoeken.

Wolken kieviten
Kieviten verzamelen zich na de broedperiode in groepen van soms wel vele duizenden vogels. Ze zoeken voedsel in de polders en gebruiken polders die vochtige laagten hebben als rust/slaapplaats. Maar vochtige laagten in polder met een lage vegetatiestructuur worden steeds zeldzamer. Daarom is het mooi dat er zulke gebiedjes als de Hooge Boezem zijn aangelegd. Dat dit voormalige boezemgebied in trek is bij kieviten blijkt wel getuige de vele honderden exemplaren die hier vanaf midden augustus regelmatig neerstrijken. Met een topaantal op 25 augustus 2017 van maar liefst 2200 stuks. Die aantallen kunnen op een dag behoorlijk varieëren. Regelmatig verdwijnen groepen naar polders in de omgeving om voedsel te gaan zoeken.

Soms zit er een enkel exemplaar of een klein groepje goudplevieren tussen de kieviten die op de Hooge Boezem komen rusten. Foto: 25 augustus 2017.

Tot een maximum van 175 kemphanen werden in augustus 2017 geteld op de Hooge Boezem. Ze kwamen er om te rusten, maar liepen hier ook regelmatig voedsel te zoeken. Op de foto ook vier 1e jaars grutto's, vier 1e jaars kemphanen en een kievit. Foto: 11 augustus 2017.

Watersnip in het zonnetje op een stuk kienhout.

Vogels in 2017
Het broedseizoen 2017 is voor de Hooge Boezem bij Haastrecht uitstekend verlopen. De weidevogelsoorten grutto, tureluur, kievit en scholekster hebben een flink aantal kuikens vliegvlug gekregen net als de visdiefjes en de kokmeeuwen die er met tientallen paren hebben gebroed. Flinke aantallen trekvogels die het gebied Doove Gat (zo heet het gebied op www.waarneming.nl ) tijdelijk bezoeken laten zich inmiddels ook steeds meer zien. De waterstand in het gebied is momenteel (9 augustus 2017) precies goed om het foerageren mogelijk te maken. Er moet voldoende voedsel aanwezig zijn hetgeen wordt bewezen door de aanwezigheid van flinke aantallen steltlopers en plevieren. Ook voor lepelaars is er voldoende voedsel aanwezig en dat wordt bewezen door de al wekenlange aanwezigheid van 10-15 lepelaars. Die rusten in het gebied maar zijn ook regelmatig druk vissend te bewonderen.

Voedselzoekende lepelaars en grutto's waarvan er nog steeds een 10-tal van aanwezig zijn in de Hooge Boezem. De grutto's vreten zich vol met ik vermoed muggenlarven voordat ze de trektocht naar het zuiden gaan maken. Foto: 9 augustus 2017.

Het Doove Gat op 9 augustus 2017. Veel watersnippen houden zich overdag nogal schuil is mijn ervaring. Ze rusten dan op onopvallende plekjes. Zo ook op genoemde dag. Overdag waren er maar een 10-tal watersnippen te zien. Tegen de avond waren dat er meer dan honderd, verdeeld over meerdere groepen die sociaal (zonder noemenswaardige ruzie onderling) aan het voedsel zoeken waren. Ook witgatjes en bosruiters zijn soorten die zich tegen de avond pas wat actiever gaan gedragen met voedsel zoeken.

Waterinlaat begin Juli 2018 en de gevolgen voor de vogels.

Juni 2018 kenmerkte zich door een lange periode van mooi weer met hoge temperaturen die ook nog doorliep in de maand Juli. Door de langdurige droogte zakte het waterpeil van het inundatiedeel van de boezem steeds verder. Gunstig voor vogels want daardoor ontstonden er steeds meer foerageerplekken in de vorm van slikranden en delen met een zeer lage waterstand. Aan de forse aantallen steltlopers en plevieren was dan ook goed te merken dat deze omstandigheden gunstig waren. Op 4 juni 2018 werd de inlaat vanuit de Vlist open gezet om de waterstand weer wat hoger te zetten, een prima actie. Uiteindelijk werd er zoveel water ingelaten dat de slikranden weer onder water stonden en was het peil zover omhoog gebracht dat voedsel zoeken op de plekken met een lage waterstand niet meer mogelijk waren. Dat had wel tot gevolg dat de aantallen steltlopers en plevieren bij een bezoek op 8 juni fors waren gedaald. Het meest merkbaar bij grutto, kemphaan en kleine plevier want van die soorten waren nog maar enkele exemplaren aanwezig. Daar stond dan wel weer tegenover dat er flinke aantallen zwarte sterns (met hun vliegvlugge kuikens) aanwezig waren. Ik telde ruim 50 stuks. De vliegvlugge juvenielen werden nog regelmatig gevoerd door de ouders.

Foto links gemaakt op 2 juli 2018 en de foto rechts na inlaten water vanuit de Vlist op 8 juli 2018

Foto links gemaakt op 2 juli 2018 en de foto rechts na inlaten water vanuit de Vlist op 8 juli 2018

De verlaagde waterstand door de droogte was wel gunstig voor steltlopers en plevierachtigen. Het vormde blijkbaar een goede voedselbron. Tientallen kemphaan mannen al weer terug uit hun broedgebied verbleven op de Hooge Boezem net als een 100-tal grutto's waartussen diverse subadulten. Na het omhoog brengen van de waterstand waren die soorten voor het grootste deel verdwenen. Omdat de droogte aanhield was op 19 juli 2018 door natuurlijke verdamping het peil alweer zover gezakt dat een flink deel van de slikkige oevers (zie foto 2 juli 2018) weer beschikbaar was als voedselbron.