Weidevogels en broedsucces 2021 omgeving Reeuwijk

Reservaten
Eindelijk lijkt het weer eens een  wat beter broedseizoen voor de weidevogels rond Reeuwijk-Gouda (en geheel Nederland zo lijkt het). Reservaten in de Gemeente Reeuwijk/Bodegraven zoals de polder Stein Noord, Sluipwijk, Oukoop, Ruigeweide en polder Bloemendaal waar in de 1e en 2e week van juni flink wat alarmerende paartjes grutto's en tureluurs met kuikens zijn geteld. Ook de reservaten Benschopper Boezem en de voormalige Bergambachtse boezem kunnen terugzien op een broedseizoen met wat er op lijkt een redelijk broedsucces. Alarmtellingen eind mei t/m de 2e week van juni  laten zien dat diverse  gruttokuikens vliegvlug moeten zijn geworden. Toch is er ook wat reserve; het aantal vliegvlugge gruttokuikens wat na de broedperiode bij avondtellingen op de gruttoverzamelplaatsen  polder Stein en Hooge Boezem verscheen bleef aan de lage kant.

Agrarisch met weidevogelbescherming
Polders waar aan agrarisch weidevogelbeheer wordt gedaan waren eveneens redelijk succesvol tot succesvol. Binnen de Gemeente Reeuwijk/Bodegraven waren dat o.a. de polders Reeuwijk/Abessinië, Langeweide West en polder de Wijk. Flink wat percelen in polders rond Reeuwijk Dorp waren eind mei/half juninog ongemaaid. Het gaat om percelen die een uitgestelde maaidatum hebben. Wel opvallend was dat op veel percelen  die begin juni al gemaaid waren  er maar weinig vegetatie langs slootkanten ongemaaid was gebleven. Kuikens die het maaien hebben overleefd lopen omdat er nauwelijks dekking meer is het risico gepredeerd te worden.

Agrarisch zonder weidevogelbescherming
In agrarische polders zonder of met maar maar weinig  weidevogelbescherming was het broedsucces zeer beperkt tot vrijwel ontbrekend. Grote delen van polders als Groot Keulevaart, Roozendaal, Stein Zuid en Langeweide oost werden in tijd van een enkele dag rond 1 juni gemaaid. Ook de oevers. Genoemde poldergebieden herbergen overigens nauwelijks nog broedende weidevogels en zeker geen grutto's. Het aantal alarmerende weidevogels (i.h.b. grutto's) was  hier ook al voordat er gemaaid werd zeer gering. Dit voorjaar werd er  in het Groene Hart van Zuid-Holland/Utrecht rond 31 mei - 2 juni  grootschalig gemaaid. Grote  delen van polders werden in een of twee dagen gemaaid.

De verschillende telgebieden:

Klik op de onderstaande link om de pagina's te bekijken.

Nrs 1 t/9 Polder Oukoop en Kort/Lang Roggebroek

Nr 10 Polder Oukoop Noord

Nr 11 Polder Langeweide Agrarisch natuurbeheer

Nrs 12 t/m 15 Polder Stein Noord

Nr 16 Voormalige Benschopper Boezem zuidelijk Hekendorp

Nr 17 Hooge Boezem bij Haastrecht

Nr 18 Voormalige Bergambachtse Boezem bij Haastrecht

Nr 19 Polder Sluipwijk

26 mei 2021. Alleen blokje Straver oostelijk Willenskade 3 gruttoparen alarmerend met kuiken(s).
Verspreid door polder Stein Noord op hekpalen tegen de Twaalfmorgen aan 2 alarmerende grutto's gezien.  In Kort Roggebroek een gruttopaar alarmerend naast plasdras waarvan vrouwelijk exemplaar alarmerend op hekpaal zittend.

27 mei 2021. Alleen blokje Straver oostelijk Willenskade 2 gruttoparen alarmerend met kuiken(s). Verspreid door polder Stein Noord op hekpalen tegen de Twaalfmorgen aan 2 alarmerende grutto's.  Wat verder af van de Twaalfmorgen richting spoorlijn in de polder 1 grutto op hekpaal en 5 grutto's jagend achter een vliegende bruine kiekendief. In Kort Roggebroek een gruttopaar alarmerend naast plasdras

2 juni 2021. Avondtelling gehele polder. Westelijke plasdras 27 adulte grutto's als groep zonder alarm. Bij de plasdras 2-3 paar grutto's alarmerend en 4 paar tureluur alarmerend. Op de plasdras maar liefst 51 bergeenden aanwezig en 3 lepelaars.
In polder Stein verspreid van plasdras tot Willenskade 8-9 paar grutto's alarmerend en 6-7 paar tureluur alarmerend. 

4 juni 2021. Middagtelling gehele polder. Op de westelijke plasdras 53 adulte grutto's als groep. In de polder verspreid tussen de Willens kade en de Oukoopsedijk 32 alarmerende grutto's (16 paar). Opvallend, het grootste deel van de alarmerende grutto's dicht tegen de Twaalfmorgen aan. Diverse grutto's op hekpalen alarmerend. Ongeveer de helft van de alarmerende gruttoparen verbleef in Stein oost geconcentreerd  vanaf het recreatiegebied wat loopt naar plas Kalverbroek tot de omgeving van de  plasdras stukjes.

8 juni 2021. Alleen bij de plasdras geteld. Op de westelijke plas zat een groep van 23 adulte grutto's. Ook liep hier een gruttopaar met een halfwas kuiken. Rondom de plasdras nog 4 alarmerende gruttoparen waarvan een paar in het blok tussen de boerderij van Ardy de Goeij en de Twaalfmorgen. Twee alarmerende gruttoparen (gezien een groot kuiken) in de polder Lang Roggebroek tegen de Twaalfmorgen aan. Rondom de plasdras ook 5-6 alarmerende tureluurpaartjes.

9 juni 2021. Een avondtelling uitgevoerd op de plasdras rond 21.15 uur. Op de plasdras 27 volwassen grutto's in rust. Niet geteld tot schemer dus aannemelijk dat er nog wel meer bij zouden gaan komen.
Ook in weiland rondom de plasdras 3-4 paar alarmerende grutto's. Op de plasdras 31 tureluurs, 25 volwassen exemplaren en 6 juvenielen, van halfwas tot vliegvlug. 

11 juni 2021. Een avondtelling uitgevoerd gehele polder. Eerst de polder gecontroleerd op alarmerende grutto's en tureluurs. Een totaal van 9 alarmerende gruttoparen en 8 tureluurparen was het resultaat door ruimdurige observaties vanaf het werkpad langs het reservaat. Geen insteken gemaakt. Op de plasdras verbleven om 21.45 33 adulte grutto's en  11 tureluurs waartussen 3 vrijwel vliegvlugge kuikens), een steltkluut, een witgat en 2 lepelaars. Later op de avond (22.35 uur) waren daar  nog eens 36 grutto's bij gekomen zodat het totaal grutto's voor deze avond op 69 uitkwam, waartussen 3 vliegvlugge gruttokuikens.

12 juni 2021. Avondtelling bij plasdras door Jorian Eijkelboom.  Om 21.37 uur waren 48 adulte grutto's op de plas aanwezig waaronder 8 vliegvlugge kuikens, 32 adulte tureluurs en 12 juvenielen. Op hetzelfde tijdstip ook 23 adulte foeragerende grutto's op weiland bij de plas waartussen een vliegvlug kuiken. Om 22.30 was het totaal op de plas 120 grutto's en 50 tureluurs maar toen kon het verschil tussen volwassen en juvenielen niet meer worden gezien.

Gebied (reservaat Stichting ZHL)  heeft een belangrijke functie als gruttoverzamelplaats voor grutto's voor en na het broedseizoen. Opmerkelijk, maar dit voorjaar hebben er aanzienlijk minder grutto's en tureluurs gebroed t.o.v. van voorgaande jaren. Geschat 4-5 gruttoparen en 3-4 tureluurparen. Slechts enkele grutto- en tureluurparen hebben er dit voorjaar succesvol kuikens groot gebracht waaronder heel uitzonderlijk een paartje tureluurs dat 3 kuikens grootbracht. Er lijkt voor dit gebied een afnemende trend gaande te zijn  v.w.b. de aantallen weidevogels die er broeden  en succesvol kuikens groot brengen.

9 juni 2021 een avondtelling op de gruttoverzamelplaats. Om 21.30 uur nog geen enkele grutto aanwezig. Op de plek waar de grutto's normaal zitten om te overnachten zaten nu honderden kokmeeuwen. Om 22.18 waren 36 volwassen grutto's aanwezig. Geen vliegvlugge kuikens ertussen. Daar kwamen nog eens 15 exemplaren bij (22.33 uur) maar toen was het al te schemerig om de verschillen tussen adult en juveniel te onderscheiden. Het viel op dat de grutto's probeerden zich afzijdig te houden van de vele kokmeeuwen die gingen overnachten. Door het warme vrijwel windstille weer waren de knutten zeer actief. Het resultaat was vele tientallen steken door die superkleine lastposten.

8 juni 2021. Op gemaaid grasland net buiten het reservaat verbleven 16 adulte grutto's waaronder een vliegvlug kuiken en twee tureluurs. In het reservaat zelf 8-9 paar grutto's alarmerend en 3 paartjes tureluur. Op een met schapen beweid perceel een halfwas gruttokuiken en twee flinke kuikens van scholekster. Geen insteken gemaakt maar observaties vanaf de aangrenzende Bilwijkerweg. 

11 juni 2021. Op gemaaid grasland net buiten het reservaat verbleven 28 adulte grutto's waartussen een juveniel. Geen territoriaal gedrag. In het reservaat zelf 6 paar grutto's alarmerend en 2 paartjes tureluur waarvan de meeste exemplaren zittend en alarmerend op hekpalen.

Bij een bezoek op 13 april 2021 lag het noordelijke weidevogelblokje (tussen Tiendweg en Hollandse IJssel) er goed bij. Droge en drassige delen wisselden elkaar af waardoor aantrekkelijk als broedbiotoop voor de weidevogels. Verspreid in het zuidelijke deel nogal wat pitruspollen. Het meest zuidelijke deel grenzend aan de Tiendweg was recent onder de ruige stalmest gereden. Het was 13 april 2021 al aardig druk met weidevogels. Geteld  werden 9-11 paar grutto's, zo'n  7-10 paartjes kievit (verschillende op het nest) 3-4 paartjes tureluur en 1 paar scholekster.

8 juni 2021 een alarmtelling uitgevoerd. Het blok agrarisch grasland tussen het reservaat en Hoenkoopse rijwielpad was volledig gemaaid. Op een oostellijk gelegen gemaaid perceel tegen het reservaat aan liep een groepje van 10 volwassen grutto's en een gruttopaar met een halfwas kuiken. Ook liepen hier 5 adulte tureluurs zonder kuikens. Aan de westkant van het reservaat op een eerder met melkvee beweid perceel liepen 3 halfwas gruttokuikens en diverse gruttoparen. Incl het reservaat zelf, waar boven het hooiland nog enkele grutto's alarmeerden, werden 7-8 paren alarmerende grutto's geteld en tenminste 2 paartjes tureluurs. Ook een slobeend vrouwtje met kuikens. 

10 juni 2021. Een groep van 19 grutto's in zomerkleed zat in een pas gemaaid grasland grenzend aan het reservaat. Een alarmerend gruttopaar bij deze grutto's met een kuikens wat al vliegvlug was maar waar de ouders nog fel voor alarmeerden. Ook 5 volwassen tureluurs met 1 kuiken vrijwel vliegvlug. In het reservaat zelf nog maar weinig alarm. Nog 3 á 4 gruttoparen die alarmeerden maar zich concentreerden aan de westelijk rand op een eerder beweid weiland. Hier liepen ook  2 paartjes tureluurs. Oostelijk van het reservaat op een gemaaid perceel een scholeksterpaar met groot kuiken en een paartje tureluurs.

Deze agrarische polder bij Reeuwijk Dorp is zeer belangrijk voor weidevogels. Er wordt aan agrarisch weidevogelbeheer gedaan en de agrariërs in het gebied zijn zeer gemotiveerd. Een flink deel van de polder wordt vrij extensief beheerd, zo'n beetje op de manier van reservaat met uitgesteld maaien en  mozaiekbeheer in de vorm van het laten staan van brede oeverstroken.
Een BMP-kartering leverde 46 broedterritoria grutto op en ca. 25 paar tureluurs. Om het broedsucces van grutto en tureluur tot aan het  vliegvlug worden van de kuikens te meten zijn extra alarmtellingen in de loop van juni uitgevoerd.

7 juni 2021 alarmeerden nog ruim 25 gruttoparen en een kleine 20 tureluurparen. Ook werden flink wat halfwas en bijna vliegvlugge kuikens van grutto en tureluur gezien op die teldatum. In de nog ongemaaide hooilanden verbleven op deze datum niet veel weidevogels meer. Een flink aantal grutto- en tureluurparen verbleef met kuikens op en rond gemaaide percelen waar de boer flinke brede stroken van soms wel 4-5 meter had laten staan. 

De laatste jaren wordt er veel aandacht besteed aan het maken van gruttoverzamelplaatsen door middel van het tijdelijk plasdras zetten van stukjes grasland. In veel gevallen laat men die plasdras plekken weer droogvallen als de grutto's de verzamelplaatsen niet meer bezoeken omdat ze aan het nestelen zijn. Maar die plasdras gruttoverzamelplaatsen hebben ook een belangrijke functie na het broedseizoen. Daar zijn er veel te weinig van is de ervaring. Die belangrijke functie  laten avondtellingen zien die al meerdere jaren worden gedaan in reservaten als de Hooge Boezem bij Haastrecht en de polder Stein Noord in Reeuwijk.

9 juni 2021 een avondtelling op de gruttoverzamelplaats Hooge Boezem. Om 21.30 uur nog geen enkele grutto aanwezig. Op de plek waar de grutto's normaal zitten om te overnachten zaten nu honderden kokmeeuwen. Om 22.18 waren 36 volwassen grutto's aanwezig. Geen vliegvlugge kuikens ertussen. Daar kwamen later nog eens 25 exemplaren bij (22.33 uur) maar toen was het al te schemerig om de verschillen tussen adult en juveniel te onderscheiden. Het viel op dat de grutto's probeerden zich afzijdig te houden van de vele kokmeeuwen die gingen overnachten. Door het warme vrijwel windstille weer waren de knutten zeer actief. Het resultaat was vele tientallen steken door die superkleine lastposten.

15 juni 2021. Een paar reservaten geteld en met name gelet op juveniele grutto's. Op deze dag werden diverse vliegvlugge of bijna vliegvlugge kuikens gezien dan wel alarmerende gruttoparen met minimaal een kuiken:
Polder Stein/Lang Roggebroek     12x waarvan 6x op plasdras in groep grutto's
Benschopper Boezem                     3x
Hooge Boezem                                 3x op plasdras in groep grutto's
Bergambachtse Boezem                 3x

Wat zeggen deze getallen? Op 15 juni was het aantal alarmerende grutto's in de onderzochte reservaten al fors geminderd hetgeen betekent dat er al diverse vliegvlugge kuikens vertrokken waren. Waar naar toe blijft onduidelijk. Op de twee verzamelplaatsen polder Stein en Hooge Boezem werden op deze dag 9 vliegvlugge gruttokuikens geteld op een totaal van 81 adulte grutto's. Het blijft dan ook de vraag waar alle vliegvlugge gruttokuikens geboren in genoemde reservaten zich konden bevinden!!! Op www.waarneming.nl werden op deze dag groepen grutto's gemeld in grootte wisselend van 400 tot 1000 exemplaren. Groepen in Noord-Holland, de Biesbosch, de Flevopolder en op Ameland. De vraag is dan ook, zouden daar al vliegvlugge kuikens uit de Zuid-Hollandse reservaten van rond Reeuwijk naar toe zijn getrokken?

Alarmerende weidevogels vertonen zo tussen eind mei tot half juni een voorkeur om op hekpalen te gaan zitten om de boel in de gaten te kunnen houden op gevaar. Het grasgewas is dan flink gegroeid en de ouders hebben daardoor meer  moeite om op de grond tussen het hoge gewas de boel te controleren. Daarom is het zinvol om bij het uitvoeren van alarmtellingen gericht op grutto's en tureluurs de polder vooraf goed af te kijken.